Οι αρρυθμίες είναι πάρα πολλών ειδών και αποτελούν ένα τεράστιο κεφάλαιο της καρδιολογίας. Αυτό που χαρακτηρίζει τις αρρυθμίες και είναι πολύ σημαντικό, είναι ότι εμφανίζονται ξαφνικά και σταματάνε επίσης ξαφνικά. Ενδεικτικά αναφέρω μερικές δημοφιλείς αρρυθμίες που είναι συχνά ο λόγος προσέλευσης κάποιου στο ιατρείο ή στο νοσοκομείο.
Είναι μακράν η πιο συχνή εκ των αρρυθμιών. Το 3% των ενηλίκων πάνω από 20 χρονών έχει κολπική μαρμαρυγή, ενώ αν εστιάσουμε σε μεγαλύτερα ηλικιακά γκρουπ (>40 ετών), το νούμερο αυτό αγγίζει το 25%. Η ύπαρξη υπέρτασης, καρδιακής ανεπάρκειας, σακχαρώδους διαβήτη, νεφρικής ανεπάρκειας, υπερθυρεοειδισμού, βαλβιδοπάθειας, στεφανιαίας νόσου, παχυσαρκίας, αυξάνουν αρκετά την πιθανότητα να συμβεί.
Βασικό χαρακτηριστικό αυτής της αρρυθμίας είναι ότι είναι εντελώς άρρυθμη. Ξαφνικά η καρδιά αρχίζει και χτυπάει εντελώς άρρυθμα με συχνότητα περίπου 120-150 παλμούς. Οι ασθενείς αισθάνονται ένα περίεργο αίσθημα σαν φτερούγισμα αλλά υπάρχει και περίπτωση να μην αισθάνονται τίποτα και να διαπιστωθεί τυχαία ή στα πλαίσια δύσπνοιας και καρδιακής ανεπάρκειας, ιδίως στους ηλικιωμένους. Κατά τη διάρκεια της κολπικής μαρμαρυγής οι κόλποι της καρδιάς πρακτικά δε συστέλλονται με αποτέλεσμα το αίμα να λιμνάζει μέσα τους. Αυτό έχει τον κίνδυνο της δημιουργίας θρόμβων και κατ’ επέκταση εμβολικών επεισοδίων και ιδιαίτερα εγκεφαλικών επεισοδίων. Σε κάθε ασθενή με εγκεφαλικό επεισόδιο ψάχνουμε επισταμένα την πιθανότητα σιωπηλής κολπικής μαρμαρυγής και γι’ αυτό τοποθετούμε Holter Ρυθμού (μηχάνημα συνεχούς ηλεκτροκαρδιογραφικής καταγραφής) για τουλάχιστον 3 ημέρες.
Όταν διαπιστωθεί κολπική μαρμαρυγή σε έναν ασθενή είναι βασικό να ξεκαθαρίσουμε πότε ακριβώς ξεκίνησε. Αν ξεκίνησε λιγότερο από 48 ώρες πριν, η πιθανότητα να έχουν δημιουργηθεί θρόμβοι στους κόλπους είναι μικρή και μας επιτρέπει να προχωρήσουμε σε ανάταξη φαρμακευτική ή ηλεκτρική. Αν πάλι έχουν περάσει πάνω από 48 ώρες ή δεν είναι σαφές πότε ξεκίνησε, δεν προχωράμε σε ανάταξη, παρά ρυθμίζουμε τη συχνότητα της αρρυθμίας (την επιβραδύνουμε) και προχωράμε σε ανάταξη σε δεύτερο χρόνο αφού πρώτα ο ασθενής λάβει αντιπηκτική αγωγή για περίπου 1 μήνα. Το αν ο ασθενής θα χρειαστεί να λαμβάνει για πάντα αντιπηκτική αγωγή κρίνεται από πόσους άλλους παράγοντες κινδύνου (προηγούμενο ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, >65 ετών, υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης κ.α) για ισχαιμικά επεισόδια έχει. Υπάρχει ένα ειδικό Score που υπολογίζουμε.
Τα αντιπηκτικά φάρμακα που έχουμε στη διάθεση μας πλέον είναι εκτός του Sintrom με το οποίο πρέπει να μετράται το INR μια φορά το μήνα για να ρυθμίζεται η δόση, τα νεότερα αντιπηκτικά (Pradaxa, Xarelto, Eliquis) με τα οποία δε χρειάζεται τέτοιου είδους μέτρηση. Το άλλο θέμα που τίθεται είναι αν θα κάνουμε κάτι για να μη συμβούν στο μέλλον άλλα επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής, οπότε αναφέρω ότι εκτός των αντιαρρυθμικών φαρμάκων, έχουμε στη διάθεσή μας και την τεχνική του ablation η οποία εφαρμόζεται και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας. Τέλος είναι σημαντικό να τονίσω ότι ένας ασθενής υπάρχει πιθανότητα να μείνει μόνιμα με κολπική μαρμαρυγή αλλά με καλά ρυθμισμένη συχνότητα (κατά προτίμηση < 100 παλμούς/λεπτό), με τη βοήθεια ή όχι φαρμάκων.
Κάποιοι τις αισθάνονται περισσότερο και κάποιοι λιγότερο έως καθόλου. Το σύνηθες αίσθημα είναι σαν ένας κόμπος, σαν ένας παλμός να χάνεται και να ακολουθεί ένας μεγαλύτερος. Όσον αφορά το κατά πόσο είναι ανησυχητικές, αυτό που γενικά ισχύει (υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις και υποκατηγορίες) είναι ότι στις φυσιολογικές κατά τα άλλα καρδιές δεν υπάρχει ανησυχία, ενώ στις προβληματικές καρδιές αποτελούν πρόβλημα γιατί μπορεί να οδηγήσουν σε χειρότερες αρρυθμίες. Η διερεύνηση γίνεται με υπερηχογράφημα για να αποσαφηνιστεί το κατά πόσο η καρδιά είναι φυσιολογική, με Holter ρυθμού (24ώρη καταγραφή καρδιογραφήματος 12 απαγωγών) για να ξεκαθαριστεί ο αριθμός τους κατά τη διάρκεια της ημέρας και η μορφολογία τους καθώς και με τεστ κόπωσης για να δούμε πως συμπεριφέρονται την ώρα της άσκησης. Η αντιμετώπιση ποικίλει από τίποτα έως χορήγηση φαρμάκων και ablation.
